Nghiên cứu phát hiện tương lai tươi sáng cho sóc đỏ trên đảo Wight

Điểm nổi bật

• Quần thể sóc đỏ trên đảo Wight đang phát triển mạnh mẽ với nguồn thức ăn và môi trường sống dồi dào.
• Hai quần thể sóc ở phía đông và tây đảo có đặc điểm di truyền riêng biệt nhưng đang bắt đầu giao thoa gen.
• Phân tích di truyền chỉ ra dòng chảy gen giữa hai nhóm, cải thiện sức khỏe và khả năng thích nghi.
• Việc người dân cung cấp thức ăn bổ sung trong mùa khan hiếm có thể giúp duy trì quần thể nhưng nên đa dạng nguồn thức ăn.

Sóc đỏ trên đảo Wight phát triển mạnh mẽ

Đội ngũ từ Đại học Bournemouth và Dự án Sóc Wight đã khảo sát chuyển động, phân tích gen và kiểm tra nguồn thức ăn cho khoảng 3500 cá thể sóc đỏ trên đảo. Kết quả cho thấy môi trường tự nhiên và thức ăn phong phú đang hỗ trợ sự gia tăng dân số và dòng chảy gen giữa hai nhóm di truyền riêng biệt.

Chú thích: Sóc đỏ trên đảo Wight. Nguồn: Dự án Sóc Wight.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Bournemouth đã hợp tác với Dự án Sóc Wight để khảo sát chuyển động, phân tích di truyền từ mẫu lông của sóc và khảo sát nguồn thức ăn cũng như môi trường tự nhiên trên đảo. Một cuộc khảo sát cộng đồng cũng được tiến hành để tìm hiểu việc cung cấp thức ăn bổ sung của người dân địa phương.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Biodiversity and Conservation.

"Các quần thể đảo có nguy cơ tuyệt chủng cao hơn so với đất liền vì kích thước nhỏ và dễ bị biến đổi môi trường ảnh hưởng", Alyson Buchanan, nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Bournemouth và là tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.

Cô cho biết thêm rằng quần thể sóc đỏ trên đảo Wight là lớn nhất ở miền Nam nước Anh và có đặc điểm di truyền riêng biệt so với châu Âu, do đó cần đánh giá sức khỏe quần thể để hỗ trợ công tác bảo tồn.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy hiện tại đảo có đủ cây cối và hàng rào thực vật cho 3500 cá thể sóc đỏ phát triển và gia tăng. Nguồn hạt, một phần quan trọng trong chế độ ăn của chúng, cũng dồi dào để hỗ trợ quần thể.

Nghiên cứu trước đó đã phát hiện hai quần thể di truyền riêng biệt ở phía đông và tây đảo, có thể do đường sá và vùng đất mở ngăn cách ở giữa. Phân tích di truyền trong nghiên cứu này mở rộng mẫu số bằng cách thu thập thêm từ khu vực trung tâm đảo và cho thấy dấu hiệu giao phối giữa hai nhóm.

"Thật vui mừng khi thấy có sự di chuyển giữa hai nhóm", Tiến sĩ Emilie Hardouin, Trưởng Khoa Khoa học Đời sống và Môi trường tại Đại học Bournemouth, cho biết.

"Dòng chảy gen giữa hai quần thể sẽ giúp nâng cao sức khỏe cho các thế hệ tương lai và hỗ trợ khả năng thích nghi với biến đổi môi trường. Mặc dù hai nhóm vẫn khác biệt, nhưng dấu hiệu giao thoa gen là rất khích lệ."

Nhiều cư dân trên đảo có thói quen cho sóc ăn bổ sung, dù là chủ ý hay để dành thức ăn cho chim. Cuộc khảo sát cho thấy người dân cần lời khuyên về thức ăn phù hợp.

Helen Butler từ Dự án Sóc Wight khuyến nghị: "Cho sóc đỏ ăn trong thời điểm khan hiếm thức ăn, như cuối mùa xuân và đầu mùa hè, giúp chúng sống sót. Đậu phộng không muối trong khung lưới dành cho chim sẽ thu hút sóc đến. Tuy nhiên, ăn quá nhiều đậu phộng có thể làm xương mỏng, do đó hãy đa dạng hóa thức ăn. Trái cây là lựa chọn tốt, trong khi hạt phỉ và quả óc chó là ưa thích. Không bao giờ cho hạt Brazil vì quá nhiều dầu."

Nhóm nghiên cứu kết luận rằng trừ khi có thay đổi lớn về điều kiện môi trường hoặc nguồn thức ăn, đảo Wight sẽ tiếp tục là môi trường sống lý tưởng cho loài gặm nhấm quyến rũ này.

"Hiện tại, tình hình của sóc trên đảo khá tốt và chúng tôi không đánh giá cao nguy cơ bị tuyệt chủng của chúng."

Những bài học và cơ hội cho Việt Nam

Phương pháp nghiên cứu đa chiều kết hợp khảo sát hiện trường, phân tích di truyền và khảo sát cộng đồng cho thấy hiệu quả trong việc đánh giá và hỗ trợ quần thể hoang dã. Tại Việt Nam, khi đối mặt với nguy cơ suy giảm và phân mảnh môi trường sống, các cơ quan quản lý và tổ chức phi chính phủ có thể áp dụng mô hình này cho bảo tồn voọc chà vá chân nâu ở Cát Bà, kỳ đà hoa ở Vườn quốc gia Cát Tiên hay rùa biển ven các vùng duyên hải. Việc đào tạo cán bộ bảo tồn, nâng cao nhận thức người dân về cung cấp nguồn thức ăn tự nhiên an toàn và trồng bổ sung cây phân tán hạt sẽ giúp duy trì đa dạng sinh học. Hơn nữa, tạo hành lang sinh cảnh và kết nối di truyền giữa các quần thể tương tự như dòng chảy gen ở sóc đỏ đảo Wight sẽ củng cố sức khỏe di truyền và khả năng thích nghi với biến đổi khí hậu, góp phần gia tăng thành công cho hoạt động bảo tồn tại Việt Nam.