Nghiên cứu tại Đại học Stanford cho thấy cấy ghép não kết hợp AI có thể dịch suy nghĩ nội tâm theo thời gian thực, mở ra triển vọng giao tiếp mới cho người khuyết tật. Tuy nhiên, công nghệ này cũng đặt ra những thách thức nghiêm trọng về quyền riêng tư và bảo mật thông tin cá nhân, đòi hỏi các giải pháp an toàn hiệu quả.
Điểm nổi bật:
- Công nghệ cấy ghép não kết hợp AI giúp dịch suy nghĩ nội tâm theo thời gian thực.
- Hứa hẹn mở ra khả năng giao tiếp mới cho người liệt nặng nhưng đồng thời đặt ra nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư.
- Nghiên cứu tiết lộ tầm quan trọng của bảo mật thông tin và sự đồng thuận trong ứng dụng công nghệ tiên tiến.
Cấy ghép não đọc suy nghĩ: kỳ quan y học và câu hỏi đạo đức
Nghiên cứu từ Đại học Stanford đã chứng minh việc dịch suy nghĩ nội tâm theo thời gian thực thông qua cấy ghép não kết hợp AI, mở ra hy vọng giao tiếp mới cho người bị liệt. Công nghệ giao diện não-máy tính (BCI) giúp chuyển đổi tín hiệu não thành hành động, như di chuyển cánh tay giả hay điều khiển máy tính.
Trước đây, các nhà nghiên cứu đã giúp những người mất khả năng nói giao tiếp bằng cách ghi nhận tín hiệu não khi họ cố gắng nói. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đã vượt qua rào cản vật lý, cho phép giải mã lời nói nội tâm mà không cần phát ra âm thanh. Hệ thống của Stanford đạt được độ chính xác 74% trong thời gian thực, mở ra triển vọng phục hồi giao tiếp cho những người khiếm thính và liệt nặng.
Giải mã lời nói nội tâm
Phát hiện cho thấy vùng vỏ não chịu trách nhiệm về lời nói được kích hoạt khi con người tưởng tượng nói ra, từ đó cho phép giải mã những câu từ không được phát âm. Các mô hình AI được huấn luyện để nhận diện các đơn vị ngôn ngữ, chuyển đổi tín hiệu thành từ và câu được suy nghĩ. Các thí nghiệm với bệnh nhân bị liệt do ALS hoặc đột quỵ cho thấy hệ thống hoạt động hiệu quả ngay cả khi gặp phải tín hiệu không mong muốn.
Hệ thống bảo vệ tư duy riêng tư
Việc cấy ghép não không chỉ mở ra triển vọng truyền đạt suy nghĩ mà còn đặt ra mối lo về quyền riêng tư. Công nghệ BCI có thể ghi nhận các suy nghĩ không được yêu cầu, gây lo ngại về việc xâm phạm tư duy cá nhân. Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu đã phát triển hệ thống bảo vệ bằng mật khẩu sử dụng cụm từ "Chitty Chitty Bang Bang" với tỷ lệ bảo vệ lên đến 98%.
Bài báo trình bày những bước đột phá khoa học của công nghệ cấy ghép não kết hợp AI cùng những thách thức đạo đức liên quan đến bảo mật thông tin tư duy. Việc nghiên cứu không chỉ mở ra hướng đi mới cho giao tiếp của người khuyết tật mà còn khuyến khích cuộc thảo luận về an toàn thông tin trong kỷ nguyên số.
Một cái nhìn toàn diện về xu hướng công nghệ này cho thấy việc phát triển cấy ghép não kết hợp AI không chỉ là bước đột phá về mặt y học mà còn tạo ra nhiều cơ hội mới cho ngành công nghệ ở Việt Nam. Việc áp dụng công nghệ như vậy có thể góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho người khuyết tật, mang đến khả năng giao tiếp và tự chủ cho người bệnh. Đồng thời, những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật thông tin cũng đã khơi gợi những cuộc thảo luận sôi nổi trong giới chuyên gia và nhà hoạch định chính sách. Sự xuất hiện của công nghệ này có thể kích thích các nhà đầu tư và công ty công nghệ trong nước nghiên cứu các giải pháp phù hợp, đồng thời thúc đẩy việc điều chỉnh khung pháp lý nhằm bảo vệ thông tin cá nhân. Những tiến bộ khoa học khi được ứng dụng một cách cẩn trọng sẽ đồng thời đưa Việt Nam tiếp cận nền công nghệ số tiên tiến và bảo vệ quyền lợi người dùng trong thời đại số.
