Em Bé Sinh To Ở Mỹ Không Phải Kỷ Lục: Giải Đáp Khoa Học

Cậu bé Cassian trở thành hiện tượng mạng khi chào đời tại Mỹ với cân nặng 5,8kg (12,8 pound).

Mẹ cậu bé và bệnh viện đã chia sẻ tin này, khiến khắp thế giới đưa tin về “em bé khổng lồ”.

‘Bạn ổn chứ?’: Người phụ nữ phá kỷ lục với bé sơ sinh khổng lồ

Bé sinh nặng gấp gần đôi cân nặng trung bình của trẻ sơ sinh

Bé sinh to là gì?

Macrosomia mô tả những bé sinh nặng trên 4kg hoặc 4,5kg, tùy định nghĩa.

Một cách khác để xác định là cân nặng thai vượt trên bách phân vị thứ 90 ở giai đoạn thai tương ứng. Nói cách khác, hơn 90% trẻ khác có cân nặng thấp hơn ở cùng thời điểm.

Thuật ngữ “lớn so với tuổi thai” chính xác hơn vì kết hợp cả tuần thai và cân nặng.

Trong thập kỷ qua tại Úc, tỷ lệ trẻ sinh to dao động trong khoảng 9–10%, gần như không thay đổi dù xuất hiện nhiều tin tức về các ca sinh to.

Những vấn đề đối với bé sinh to và mẹ

Mặc dù chưa rõ hoàn cảnh sinh của Cassian, thông thường bé sinh to (trên 4,5kg) có thể làm tăng tỷ lệ biến chứng.

Việc sinh thường có thể cần can thiệp bằng forceps hoặc máy hút chân không, hoặc phải mổ lấy thai. Những can thiệp này ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau sinh và lựa chọn cho lần sinh sau.

Bé có thể gặp nguy cơ vai bị kẹt trong khung chậu mẹ (shoulder dystocia).

Bác sĩ sản khoa và nữ hộ sinh cũng có thể phải thực hiện các thao tác thêm, ví dụ kéo vai bé xuống nếu bị kẹt sau xương mu.

Những thao tác này đôi khi gây tổn thương cho bé hoặc hạn chế oxy, cần hồi sức. Tuy nhiên, biến chứng hiếm khi xảy ra, thường do không lường trước khối lượng thai lớn.

Nguyên nhân bé sinh to

Hầu hết bé sinh to vẫn khỏe mạnh, nguyên nhân bao gồm:

• Yếu tố di truyền khiến bé lớn hơn trong một số gia đình.
• Thai quá ngày dự sinh, có nhiều thời gian phát triển bên trong tử cung.
• Tiểu đường mẹ, nhất là khi kiểm soát kém, làm thai nhận nhiều năng lượng và tích trữ đường dưới dạng mỡ.
• Mẹ thừa cân trước hoặc trong khi mang thai làm tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ.

Dự đoán bé sinh to?

Đoán cân nặng thai trước sinh còn nhiều sai số.

Thông thường, bác sĩ và nữ hộ sinh khám định kỳ bằng cách sờ đáy tử cung và đo khoảng cách từ đỉnh tử cung đến xương mu. Tuần thai thường tương ứng với số đo trong phạm vi ±3cm. Nếu lớn hơn hoặc nhỏ hơn, siêu âm sẽ được chỉ định.

Siêu âm vẫn kém chính xác trong dự đoán cân nặng. Thử nghiệm Big Baby Trial ở Anh cho thấy 60% thai nghi ngờ to khi siêu âm thực tế không to khi sinh.

Phụ nữ có thể làm gì?

Giữ cân nặng hợp lý (BMI dưới 30) trước khi mang thai.

Chế độ ăn cân bằng, hạn chế chất béo bão hòa và đường; không tăng cân quá nhiều khi mang thai; tập thể dục đều đặn.

Theo dõi đường huyết chặt chẽ nếu bị tiểu đường hoặc được chẩn đoán trong thai kỳ.

Tác động đến thị trường Việt Nam

Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa bé sinh to có ý nghĩa quan trọng với cộng đồng y tế và phụ nữ mang thai tại Việt Nam. Chủ động kiểm soát cân nặng và đường huyết không chỉ giảm biến chứng mẹ và bé, mà còn nâng cao chất lượng chăm sóc thai sản. Việc áp dụng các phương pháp sàng lọc phù hợp, như đo đáy tử cung và siêu âm khi cần thiết, cần được thực hành rộng rãi hơn để hạn chế rủi ro không lường trước. Đồng thời, truyền thông về dinh dưỡng và tập luyện cho phụ nữ mang thai nên được tăng cường, giúp giảm tỷ lệ thai to và các can thiệp y khoa không cần thiết. Đây là cơ hội để cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, góp phần giảm tỷ lệ biến chứng và nâng cao trải nghiệm cho các bà mẹ trẻ tại Việt Nam.

Ngoài ra, việc đào tạo và trang bị kiến thức cho cán bộ y tế tại tuyến cơ sở về theo dõi thai kỳ cũng rất cần thiết. Các chương trình chăm sóc trước sinh, workshop hướng dẫn tự theo dõi chỉ số BMI và đường huyết tại nhà sẽ giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng cho phụ nữ mang thai, góp phần giảm áp lực cho hệ thống y tế.