
Nghiên cứu mới trên Nature Communications phát hiện 176 khắc đá 12.000 năm tuổi ở sa mạc Nefud, Ả Rập Saudi. Các hình khắc kích thước thật ghi lại lạc đà và các loài động vật lớn, đánh dấu nguồn nước theo mùa quan trọng, phản ánh khả năng sinh tồn và kết nối của cộng đồng tiền sử.
Nhóm khảo cổ Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng phân tích địa mạo, khảo cổ và tư liệu cổ để xác định chính xác địa điểm trận Granicus—thắng lợi mở đường cho cuộc xâm lược Ba Tư của Alexander. Việc tìm thấy đồi chiến trường, mộ lính Macedonia và thành phố Hermaion khẳng định hành trình cụ thể của ông.
Bài viết phân tích bằng chứng khảo cổ và khoa học cho thấy tổ tiên thời kỳ đồ đá không chỉ ăn thịt mà còn tiêu thụ nhiều thực vật. Cơ thể chúng ta đã thích nghi với nông nghiệp, vì thế đa dạng thực phẩm nguyên bản, ngũ cốc nguyên hạt và thực vật quan trọng hơn việc bắt chước chế độ ăn thời kỳ đồ đá.

Đội khảo cổ Dự án Green Arabia phát hiện hơn 170 hình khắc đá tại ba khu vực ven sa mạc Nefud, hé lộ nền văn hóa phức tạp của con người Ả Rập cổ từ 12.800–11.400 năm trước. Phân tích địa tầng và hiện vật chứng minh kết nối rộng khắp với cộng đồng Đồ đá mới.

Nhóm nghiên cứu sử dụng mô hình 3D và thử nghiệm thực tế để chứng minh rằng tượng Moai trên Đảo Phục Sinh được di chuyển bằng cách lắc và 'đi bộ' thay vì trượt trên ván gỗ. Một bản sao nặng 4,35 tấn đã di chuyển thành công 100 mét chỉ với 18 người kéo trong 40 phút.

Nghiên cứu mới cho thấy người Rapa Nui đã vận chuyển tượng Moai bằng cách làm chúng “đi bộ” sử dụng dây thừng và lắc lư. Thử nghiệm với mô hình 4,35 tấn chứng minh 18 người có thể di chuyển tượng 100m trong 40 phút. Đường xá lõm rộng 4,5m hỗ trợ quá trình di chuyển.

Khi dọn dẹp sân sau ở New Orleans, một cặp vợ chồng phát hiện bia mộ La Mã khắc tên Sextus Congenius Verus, thuộc hạm đội vệ binh Misenensis. Nghiên cứu cho thấy bia mộ này trùng với hiện vật mất tích ở Civitavecchia (Ý) sau Thế chiến II và đang được phối hợp hồi hương.
Một cuộc khảo sát bản đồ trong hang Tlayócoc ở Sierra de Guerrero (Mexico) đã dẫn các nhà thám hiểm tới một buồng kín chứa 14 hiện vật hơn 500 năm tuổi, bao gồm vòng tay vỏ sò khắc họa biểu tượng nhân hình và đĩa đá pyrit, hé lộ văn hóa Tlacotepehuas ít được biết đến.

Nghiên cứu đa đồng vị trên xương động vật thời Đồ Đồng muộn trong các đống rác khổng lồ ở miền nam Anh cho phép xác định nguồn gốc chăn nuôi. Kết quả hé lộ phạm vi tiếp cận rộng của bữa tiệc tập thể, vai trò kinh tế-xã hội và mạng lưới liên kết cộng đồng.

Nhóm thợ lặn của Hội Ghi chép Di tích Ngầm đã tìm thấy chiếc mũ giáp Montefortino La Mã và khoảng 30 hiện vật kim loại khác dưới đáy biển gần đảo Egadi. Khám phá qua CT scan xác định gươm, giáo và lao dùng trong trận Hải chiến năm 241 TCN, ghi nhận giá trị khảo cổ.
Tại di chỉ thành cổ Notion (Thổ Nhĩ Kỳ), nhóm khảo cổ Đại học Michigan khai quật được bình chôn ẩn chứa một số đồng vàng daric Ba Tư niên đại thế kỷ thứ V TCN. Khám phá này hé lộ khả năng các đồng tiền từng dùng trả công lính đánh thuê hoặc xây dựng cảng, đồng thời cung cấp mốc lịch sử quan trọng cho nghiên cứu tiền tố Achaemenid.

Các nhà khảo cổ từ Cơ quan Cổ vật Israel đã khai quật một đồng vàng nhỏ khắc hình Nữ hoàng Berenice II trong khu khảo cổ Thành phố David. Niên đại đồng tiền khoảng 241–246 TCN, lần đầu xuất hiện ngoài Ai Cập, cho thấy Jerusalem nhanh chóng phục hồi và gắn kết với các trung tâm Hellenistic.

Nhóm khảo cổ tại Đại học Ca’ Foscari Venice phát hiện các công cụ đá 34.000 năm tuổi ở Hang Dzudzuana, Georgia, chứa dấu vết indigotin. Phân tích cho thấy quy trình nghiền lá woad trong môi trường kiềm để tạo phẩm màu xanh, hé lộ kiến thức sinh thái và công nghệ tinh vi của con người tiền sử.
Các nhà khảo cổ tại Đồi Aççana, di tích thành phố Alalah (Thổ Nhĩ Kỳ), đã phát hiện một phiến đất sét khắc chữ hình nêm Akkadian niên đại thế kỷ 15 TCN. Phiến đất sét này ghi chép chi tiết giao dịch mua bàn, ghế và đôn gỗ, mở ra góc nhìn mới về cơ chế kinh tế và hệ thống hành chính thời Cuối Thời đại Đồ đồng.
Khoảng 2,6 triệu năm trước, hominin tại thung lũng Nyayanga (Tây Kenya) đã vượt hơn 13 km để thu thập đá chất lượng cao, cho thấy khả năng lập kế hoạch và chia sẻ thức ăn quy mô lớn. Nghiên cứu trên Science Advances lùi thời điểm hành vi chế tác công cụ tiên tiến sớm 600.000 năm.