Trong một nghiên cứu trên chuột, các nhà khoa học phát hiện hít khí menthol có khả năng bảo vệ não bộ, cải thiện chức năng nhận thức và ngăn chặn suy giảm trí nhớ ở mô hình Alzheimer. Menthol còn điều chỉnh về mức an toàn của protein viêm IL-1β. Nghiên cứu mở ra hướng ứng dụng mùi hương cho liệu pháp thần kinh.
Điểm nổi bật:
- Việc hít khí menthol giúp chuột cải thiện chức năng nhận thức.
- Phơi nhiễm menthol làm giảm IL-1β về mức an toàn trong não.
- Hít menthol trong sáu tháng ngăn chặn sự suy giảm nhận thức ở chuột mắc Alzheimer.
- Chặn tế bào T điều hòa (Treg) cũng làm giảm IL-1β, gợi ý cơ chế miễn dịch.
- Phát hiện mở đường cho liệu pháp dựa trên mùi hương điều trị các bệnh thần kinh.
Phát hiện liên kết bất ngờ giữa menthol và bệnh Alzheimer ở chuột
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học nhận thấy chuột mắc bệnh Alzheimer khi hít khí menthol có sự cải thiện đáng kể về chức năng nhận thức.
Hợp chất hóa học này dường như bảo vệ não bộ khỏi một số tổn thương thường gặp của bệnh.
Một nghiên cứu công bố vào tháng 4 năm 2023 cho thấy các mùi hương cụ thể có thể được sử dụng như liệu pháp cho Alzheimer trong tương lai. Nếu các nhà nghiên cứu tìm ra mùi nào kích hoạt phản ứng não bộ và miễn dịch, họ có thể ứng dụng chúng để nâng cao sức khỏe.
Phương pháp và kết quả
Các nhà khoa học đã kiểm tra ảnh hưởng của mùi lên trí nhớ thông qua loạt thử nghiệm thực hành. Ở chuột mắc Alzheimer, việc cho hít menthol liên tục trong sáu tháng đã ngăn chặn sự giảm sút khả năng nhận thức và trí nhớ. Đồng thời, menthol còn đẩy IL-1β về mức an toàn trong não.
Cơ chế miễn dịch tiềm năng
Khi các nhà nghiên cứu giảm số lượng tế bào T điều hòa (Treg) – vốn giúp kiểm soát hệ miễn dịch – một số hiệu ứng tương tự đã được ghi nhận, mở ra khả năng điều trị mới.
Cả việc phơi nhiễm menthol và chặn tế bào Treg đều dẫn đến giảm IL-1β, protein có thể là nguyên nhân gây suy giảm nhận thức trong các mô hình này.
Ứng dụng và triển vọng
Chặn IL-1β bằng thuốc dùng trong điều trị một số bệnh tự miễn cũng cải thiện chức năng nhận thức ở cả chuột khỏe mạnh và chuột mắc Alzheimer.
Nhiều nghiên cứu trước đây đã thiết lập mối liên hệ giữa khứu giác và hệ miễn dịch, thần kinh. Hệ thống khứu giác có thể điều khiển mạnh mẽ não bộ, khi mùi hương kích hoạt phản ứng hóa học ảnh hưởng đến trí nhớ và cảm xúc.
Những bệnh liên quan hệ thần kinh trung ương như Alzheimer, Parkinson và tâm thần phân liệt thường đi kèm mất khứu giác. Nghiên cứu mới này bổ sung dữ liệu hứa hẹn, nhưng vẫn cần nhiều thử nghiệm trên người.
Tác động đối với thị trường Việt Nam
Việc nghiên cứu tác động của menthol lên chức năng nhận thức ở chuột mở ra nhiều góc nhìn mới cho cộng đồng khoa học và ngành y tế tại Việt Nam. Truyền thống sử dụng thảo dược và tinh dầu trong y học cổ truyền khiến người Việt dễ tiếp cận khái niệm liệu pháp mùi hương hơn. Nếu các kết quả từ chuột được xác nhận trên người, chúng ta có thể phát triển các phương pháp điều trị hỗ trợ bệnh Alzheimer và các rối loạn thần kinh khác một cách tự nhiên, an toàn và chi phí thấp. Đồng thời, việc định hướng nghiên cứu sâu về vai trò của IL-1β và tế bào Treg trong cơ chế miễn dịch thần kinh sẽ thúc đẩy hợp tác giữa các viện, trường đại học và bệnh viện tại Việt Nam, đồng thời mở rộng cơ hội cho thử nghiệm lâm sàng trong nước. Sự kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền có thể tạo nên bước đột phá trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Việt Nam.
