Tiến bộ nghiên cứu: Từ nghiện và chất kích thích đến ý thức con người

Khi Harriet de Wit bắt đầu nghiên cứu tiến sĩ về tự quản lý sử dụng cocaine ở chuột, trong khi các psychedelics vẫn được coi là khái niệm cận biên trong khoa học chính thống, bà đã mở ra một hành trình đầy thử thách trong lĩnh vực nghiên cứu tâm lý.

Sau 45 năm, bà được công nhận là một trong những tiếng nói danh tiếng nhất về tác động của [cocaine] và [psychedelics] đối với ý thức con người, cũng như các loại [MDMA], [LSD] và [chất kích thích] khác. Trong một cuộc phỏng vấn với Genomic Press, bà nêu bật cách chuyển dịch nghiên cứu từ động vật sang nghiên cứu ở người đã giúp định hình sự hiểu biết của chúng ta về nghiện và các đặc tính gắn kết con người.

Tái Định Hình Nghiện

De Wit đã dẫn dắt Phòng Thí Nghiệm Dược Lý Hành Vi Con Người tại Đại học Chicago suốt hàng thập kỷ, được duy trì bởi nguồn tài trợ liên tục 42 năm từ National Institutes of Health. Công trình của bà nhằm khám phá cách nghiên cứu trên động vật có thể góp phần làm rõ hành vi con người. Cách tiếp cận chuyển dịch này đã dẫn tới những phát hiện thách thức quan niệm truyền thống. Ví dụ, nhóm nghiên cứu của bà đã chỉ ra rằng việc kiêng cữ lại làm tăng ham muốn ở cả người hút thuốc và chuột thí nghiệm. Phát hiện này đã khiến các nhà khoa học suy nghĩ lại về việc [hồi phục lại nghiện] và đã cung cấp thông tin cho các phương pháp [điều trị nghiện].

"Thách thức trong việc chuyển đổi quan sát hành vi qua các loài luôn là chủ đề trung tâm trong nghiên cứu của tôi suốt 45 năm qua," bà de Wit giải thích.

Khoa Học Kết Nối

Trong những năm gần đây, de Wit đã chuyển hướng sự chú ý sang các chất psychedelic tạo ra những thay đổi trong cảm nhận và cảm xúc không dễ nghiên cứu trên động vật. Công trình với MDMA của bà cho thấy loại thuốc này có thể thúc đẩy cảm giác [thấu cảm] và giúp con người kết nối với nhau, hỗ trợ triển vọng của nó như một công cụ trị liệu. Trong một số nghiên cứu có kiểm soát, MDMA được cho là đã nâng cao mức độ thấu cảm ở các tình nguyện viên.

Những kết quả này mở ra một lối đi đổi mới, mang lại hy vọng cho các hướng tiếp cận lâm sàng trong điều trị [rối loạn stress sau sang chấn], chấn thương và chăm sóc tâm thần. Ở Hoa Kỳ, FDA đã từ chối đơn xin điều trị hỗ trợ MDMA vào năm 2024 và yêu cầu thử nghiệm giai đoạn 3 khác, do đó nghiên cứu vẫn tiếp tục. Tại Úc, các bác sĩ tâm thần được ủy quyền có thể kê đơn MDMA theo quyết định điều chỉnh lịch trình năm 2023, mặc dù không có sản phẩm MDMA nào được phê duyệt chính thức trên đăng ký quốc gia.

Nhóm của bà cũng đã khám phá tác động của liều thấp LSD, với kết quả sơ bộ cho thấy mức độ thấu cảm và cảm giác thống nhất được tăng lên. Họ điều tra xem liệu những trải nghiệm này có ảnh hưởng lâu dài hay có tác động đến cách con người tương tác với nhau. Công trình này cung cấp những hiểu biết mới về bản chất của ý thức.

Cân Bằng Giữa Khoa Học và Cuộc Sống

Cuộc phỏng vấn cũng tiết lộ mặt cá nhân của de Wit, khi bà chia sẻ rằng sự tò mò thúc đẩy cả niềm đam mê nghiên cứu khoa học và tình yêu du lịch. Bà còn vẽ tranh màu nước, cho thấy sự kiên trì và tận tâm trong nghệ thuật cũng như trong nghiên cứu.

Công trình lớn nhất của bà, theo lời tự nhận, là duy trì được khoản tài trợ từ NIH suốt 42 năm, một thành tựu hiếm có. Phương châm "giữ cho nó đơn giản" của bà là nguyên tắc dẫn dắt giúp các nhà khoa học khám phá ra những chân lý cơ bản giữa sự phức tạp.

Nhìn về tương lai, bà de Wit không quá lo lắng về tiền bạc hay thí nghiệm mà tập trung vào khí hậu học thuật. Bà cho rằng, sự thiếu tôn trọng đối với khoa học và giáo dục có thể dẫn đến những phát hiện bị bỏ lỡ do thiếu niềm tin, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục công cộng yếu. Dù công trình của bà truyền cảm hứng cho việc hiểu biết mới về thấu cảm, sự kính trọng và kết nối con người, cơ hội lớn hơn nằm ở việc bảo tồn các tổ chức nuôi dưỡng nghiên cứu.

Phát hiện của bà cho thấy việc kiêng cữ dẫn đến sự tăng ham muốn ở cả con người và động vật, giúp tinh chỉnh cách các bác sĩ điều trị tái phát nghiện và tiết lộ nền sinh học chung của nghiện. Nghiên cứu về psychedelics cũng chỉ ra những trải nghiệm phổ quát như thấu cảm, kinh ngạc và cảm giác thống nhất vượt qua ranh giới văn hóa, phản ánh những đặc tính chung của con người.

** Những ảnh hưởng lan tỏa của nghiên cứu này không chỉ giúp mở rộng hiểu biết về y học mà còn thúc đẩy sự phát triển của khoa học trong bối cảnh toàn cầu. Ở Việt Nam, thông tin này có thể tạo động lực cho các nhà nghiên cứu và học giả trong việc áp dụng các phương pháp chuyển dịch từ nghiên cứu động vật sang nghiên cứu lâm sàng. Qua đó, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tâm thần, tăng cường tinh thần hợp tác quốc tế và mở ra nhiều cơ hội đổi mới trong ngành y tế. Sự lan tỏa của những phát hiện này còn góp phần định hình các chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, giúp cộng đồng khoa học và y tế Việt Nam tiến gần hơn tới việc ứng dụng các công nghệ hiện đại để giải quyết các vấn đề thực tiễn.**