Phục hồi nhanh rạn san hô tại Hanauma Bay khi giảm du lịch Covid-19

Khi đại dịch Covid-19 lan đến Hanauma Bay ở Hawai‘i năm 2020, khu vực lặn ngắm san hô nổi tiếng – thu hút gần một triệu lượt khách mỗi năm – đã bị đóng cửa gần như ngay lập tức. Khu vực này đã đóng cửa suốt bảy tháng.

Việc vắng bóng khách du lịch đã tạo ra một 'thí nghiệm tự nhiên' hiếm có để các nhà khoa học nghiên cứu cách rạn san hô phục hồi nhanh thế nào khi áp lực từ con người giảm.

Bằng cách giám sát chất lượng nước và đa dạng sinh học của rạn trước, trong và sau thời gian đóng cửa, nhóm nghiên cứu từ Viện Sinh học Biển Hawai‘i (HIMB) nhận thấy chỉ với một khoảng nghỉ ngắn, hệ sinh thái này đã hồi phục nhanh chóng. Nghiên cứu do HIMB dẫn đầu được công bố trên tạp chí npj Ocean Sustainability.

Hanauma Bay nằm trên bờ đông nam đảo Oahu thuộc quần đảo Hawai‘i. Credit: Getty

Bản đồ vị trí đảo Oahu trong quần đảo Hawai‘i. Credit: Getty

Thí nghiệm tự nhiên hiếm thấy

'Hanauma Bay bình thường là một điểm đến đông đúc, nhưng đã bị đóng hoàn toàn với công chúng suốt bảy tháng,' Aviv Suan, quản lý dự án tại Phòng thí nghiệm Elizabeth Madin của HIMB, cho biết.

'Chúng tôi thu thập dữ liệu về chất lượng nước, số lần xuất hiện của chó biển tu sĩ, số lượng cá và hành vi cá trước, trong và sau thời gian đóng cửa,' Suan nói thêm, cho thấy nhóm có thể so sánh trực tiếp phản ứng của rạn với các mức độ hoạt động của con người khác nhau.

'Hệ sinh thái đã có những phản ứng ấn tượng,' Tiến sĩ Elizabeth Madin, tác giả chính của nghiên cứu, nói. 'Nước trở nên trong hơn rõ rệt, chó biển tu sĩ Hawai‘i xuất hiện nhiều hơn, và số lượng cá tăng lên.'

Theo nghiên cứu, tần suất xuất hiện của chó biển tu sĩ Hawai‘i tại vịnh trong thời gian đóng cửa Covid-19 đã tăng hơn gấp đôi, cho thấy sự hiện diện của con người có thể làm gián đoạn hành vi nghỉ ngơi của loài này.

Một cá thể chó biển tu sĩ Hawai‘i đang ngủ. Loài động vật biển này sinh sống và được hưởng lợi khi giảm du lịch tại Hanauma Bay trong thời gian đóng cửa. Credit: Fabien Vivier, Hawai‘i Institute of Marine Biology Marine Mammal Research Program

Những loài ăn thảo mộc quan trọng như cá vẹt tích cực ăn tảo để giữ cân bằng hệ sinh thái.

Những thay đổi này diễn ra nhanh chóng, cho thấy sự hiện diện hàng ngày của con người có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe rạn san hô.

Với kết quả này, các nhà bảo tồn nhận thấy rạn san hô rất có khả năng phục hồi khi được giảm áp lực từ du lịch.

Giới hạn số lượng khách tham quan và thúc đẩy du lịch bền vững không chỉ ở Hawai‘i mà trên toàn cầu có thể giúp bảo tồn sức khỏe rạn san hô mà không làm tổn hại đến nền kinh tế địa phương.

'Bảo vệ các hệ sinh thái này không nhất thiết phải đánh đổi với kinh tế. Du lịch rạn san hô mang lại hàng tỷ đô mỗi năm. Nghiên cứu cho thấy nhiều du khách sẵn sàng trả thêm để trải nghiệm rạn san hô khoẻ mạnh hơn. Điều đó có nghĩa là chúng ta có thể giảm mật độ, vẫn hỗ trợ ngành du lịch – nếu quản lý khôn ngoan,' Madin nói.

Tác động tại Việt Nam

Những phát hiện từ nghiên cứu này có thể mang lại bài học quan trọng cho Việt Nam, nơi có nhiều điểm lặn ngắm san hô nổi tiếng như vịnh Nha Trang, Phú Quốc và Côn Đảo. Việc xây dựng khung quản lý du lịch bền vững, ví dụ giới hạn người tham quan, áp dụng lịch nghỉ xen kẽ và tăng cường giám sát chất lượng nước, sẽ giúp bảo vệ rạn san hô khỏi tình trạng suy thoái. Ngoài ra, việc kết hợp các chương trình giáo dục cho du khách về tầm quan trọng của hệ sinh thái biển sẽ nâng cao ý thức cộng đồng và khuyến khích hành vi du lịch có trách nhiệm. Giải pháp này không chỉ duy trì lợi thế kinh tế từ du lịch mà còn góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, tạo nền tảng phát triển du lịch xanh lâu dài cho ngành du lịch biển Việt Nam.