Sâu Đục Thịt New World Xâm Nhiễm Người Tại Mỹ: Nguy Cơ Cho Chăn Nuôi

Sau khi phát hiện người nhiễm Sâu Đục Thịt New World, mối đe doạ từ ký sinh trùng này chủ yếu ảnh hưởng đến gia súc hơn là sức khỏe con người. Mỹ đã dừng nhập khẩu gia súc từ Mexico và chuẩn bị xây dựng cơ sở sản xuất ruồi vô trùng để ngăn chặn nguy cơ lây lan.

Điểm nổi bật:

Phát hiện trường hợp người nhiễm sâu đục thịt New World đầu tiên sau nhiều thập kỷ tại Mỹ.

Nguy cơ chính nhắm vào ngành chăn nuôi gia súc với khả năng gây thiệt hại kinh tế lớn.

Mỹ đã ngừng nhập khẩu gia súc từ Mexico và huy động quỹ khẩn cấp chống dịch.

Kỹ thuật côn trùng vô trùng (SIT) được triển khai để ngăn chặn sinh sản của sâu đục thịt.

Hợp tác quốc tế và xây dựng cơ sở sản xuất ruồi vô trùng mới là yếu tố then chốt.

Sâu Đục Thịt New World Xâm Nhiễm Người Tại Mỹ

A worker performing a dehorning procedure and applying a treatment

Một ký sinh trùng ăn thịt đã tàn phá đàn gia súc phía nam biên giới nay đã lây nhiễm cho một người ở Hoa Kỳ. Sâu đục thịt New World được phát hiện vào tháng Tám ở một cư dân Maryland từng đến El Salvador. Đây là một trong những lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ con người ở Mỹ bị nhiễm ký sinh trùng này, và xảy ra vài tháng sau khi USDA ngừng nhập khẩu gia súc từ Mexico nhằm ngăn chặn loài này xâm nhập.

Mặc dù nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng tương đối thấp, các chuyên gia cho biết sâu đục thịt New World chủ yếu nhắm vào động vật có vú không phải con người, đặc biệt là gia súc. Ký sinh trùng này không lây truyền từ người sang người, và người mắc ở Maryland đã hồi phục hoàn toàn.

Tuy nguy cơ với con người không lớn, nhưng khả năng gây hại cho ngành chăn nuôi bò sữa và thịt là rất nghiêm trọng. “Mặc dù mối đe doạ ngay lập tức đối với sức khỏe cộng đồng là thấp, nhưng sức tàn phá của ký sinh trùng này đối với ngành chăn nuôi không thể xem nhẹ,” TS. Tyler Evans, cựu Giám đốc Y tế Thành phố New York, nhận định.

Sâu Đục Thịt New World Là Gì?

Mặc dù có tên New World, sâu đục thịt thực chất là một loài ruồi. Ruồi cái đẻ trứng vào vết thương và các lỗ tự nhiên trên cơ thể động vật. Khi trứng nở, ấu trùng chui vào cơ thịt vật chủ rồi sinh trưởng. Sau khoảng một tuần, ấu trùng trưởng thành rơi xuống đất và biến thành ruồi trưởng thành.

Khi ấu trùng ký sinh, tình trạng bệnh gọi là myiasis. Nếu không điều trị, myiasis có thể dẫn đến tử vong trong 1–2 tuần. May mắn là bệnh dễ chữa trị bằng thuốc trừ sâu, chất diệt ấu trùng và làm sạch vết thương hằng ngày.

Mức Độ Nguy Hiểm Đối Với Con Người

Sâu đục thịt New World hiếm khi nhiễm cho người, không lây lan và dễ phát hiện. TS. Todd Thrift, Đại học Florida, cho biết người bị nhiễm sẽ nhanh chóng nhận thấy bất thường và đi khám kịp thời.

Tuy nhiên tại Mexico đã ghi nhận 41 ca myiasis do sâu đục thịt trong vòng một năm qua. Phần lớn bệnh nhân hồi phục, chỉ có một trường hợp tử vong trên cơ địa ung thư da nặng.

Tác Động Đối Với Ngành Chăn Nuôi

Mối quan tâm chính là sâu đục thịt New World có thể phá huỷ nhanh đàn gia súc. Tính đến giữa tháng 8, Mexico ghi nhận hơn 5.000 ca nhiễm trên động vật, tăng 53% so với tháng trước. Trên nhiều trang trại, bò chỉ được kiểm tra mỗi hai tuần một lần khiến việc phát hiện sớm gần như không thể.

Sau khi ấu trùng rơi xuống đất, thế hệ mới có thể sẵn sàng tấn công ngay khi điều kiện thuận lợi. Ngoài ra, ruồi cái có thể bay xa đến 125 dặm, khiến việc ngăn chặn phải được triển khai quy mô khu vực, bao gồm cả Mexico.

Diễn Biến Dịch Bệnh Hiện Tại

Sâu đục thịt từng là vấn đề nghiêm trọng tại Bắc Mỹ cho đến thập niên 1960 khi bị thanh toán triệt để. Từ đó đến nay, loài này chủ yếu xuất hiện ở Trung Mỹ. Tuy nhiên năm 2023, Panama ghi nhận hơn 6.500 ca nhiễm, sau đó lan sang Costa Rica, Guatemala, Belize và khu vực phía nam Mexico.

Biện Pháp Phòng Chống

Khi phát hiện sâu đục thịt ở Mexico cuối năm 2024, USDA cấp 165 triệu USD quỹ khẩn cấp, sau đó ngừng nhập khẩu gia súc vào Mỹ. Để khôi phục sản lượng, ngành thịt Mỹ phải chịu áp lực giá cả gia tăng.

Chiến lược chủ đạo là kỹ thuật côn trùng vô trùng (SIT): vô trùng hàng loạt ruồi đực rồi thả vào vùng dịch, ngăn cản ruồi cái thụ tinh. Kỹ thuật này đã giúp loại bỏ sâu đục thịt ở Mỹ trong thập niên 1960 và duy trì vùng đệm tại Panama.

Hiện chỉ có cơ sở sản xuất ruồi vô trùng duy nhất ở Panama, nhưng sắp tới Mỹ sẽ xây nhà máy tại Texas, dự kiến hoàn thành trong 2–3 năm. Mexico cũng đang xây nhà máy riêng, dự kiến đi vào hoạt động năm 2026. Đồng thời, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ cho phép FDA cấp phép khẩn cấp thuốc thú y dùng ngoài nhãn trong trường hợp sâu đục thịt xuất hiện tại Mỹ.

Kết Luận

Mặc dù “ký sinh trùng ăn thịt” nghe rất đáng sợ, sâu đục thịt New World không phải mối đe doạ lớn với sức khỏe con người, nhưng là nỗi ám ảnh kinh tế với ngành chăn nuôi. Nếu loài này xâm nhập đàn bò Mỹ, giá thịt có thể tăng vọt.

Ý tưởng và Tác động tại Việt Nam

Trong bối cảnh ngành chăn nuôi bò tại Việt Nam ngày càng phát triển, việc cập nhật thông tin về mối nguy từ sâu đục thịt New World mang lại cảnh báo quan trọng. Dù sâu này chưa xuất hiện ở khu vực Đông Nam Á, sự hợp tác quốc tế trong phòng dịch, kỹ thuật côn trùng vô trùng và kiểm soát nhập khẩu gia súc là bài học quý giá. Do chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ phổ biến, việc nâng cao năng lực giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp Việt Nam chủ động trước nguy cơ ký sinh trùng mới tấn công đàn gia súc.