Một nghiên cứu mới ghi nhận hành tinh lang thang Cha 1107-7626, cách Trái Đất 620 năm ánh sáng, đang hút khí và bụi với tốc độ lên đến 6 tỷ tấn mỗi giây. Hiện tượng xóa mờ ranh giới giữa sao và hành tinh này hé lộ cơ chế hình thành và phát triển tương tự sao trẻ.
Điểm nổi bật:
- Cha 1107-7626 là một hành tinh lang thang với khối lượng gấp 5–10 lần São Mộc.
- Hành tinh này hấp thụ khí và bụi từ đĩa xung quanh với tốc độ kỷ lục 6 tỷ tấn mỗi giây.
- Hoạt động từ trường tương tự như trên các ngôi sao góp phần điều hướng vật chất vào hành tinh.
- Sự kiện này xóa mờ ranh giới giữa hành tinh và sao, cho thấy một số hành tinh hình thành như sao mới sinh.
Hành tinh lang thang Cha 1107-7626 hút vật chất như sao
Một hành tinh "lang thang" bí ẩn đã được quan sát đang nuốt vào 6 tỷ tấn khí và bụi mỗi giây — một tốc độ chưa từng có, làm mờ ranh giới giữa hành tinh và sao, các nhà thiên văn cho biết.
Không giống Trái Đất và các hành tinh khác quay quanh một ngôi sao, các hành tinh lang thang trôi tự do trong vũ trụ, không gắn với bất kỳ ngôi sao nào.
Các nhà khoa học ước tính có thể có hàng nghìn tỷ hành tinh lang thang chỉ trong Dải Ngân Hà, nhưng chúng rất khó phát hiện vì gần như luôn chìm trong bóng đêm.
Tiến trình nghiên cứu và phát hiện bất ngờ
"Cha 1107-7626" là tên chính thức của hành tinh này, nằm cách chúng ta khoảng 620 năm ánh sáng trong chòm sao Chamaeleon, với khối lượng gấp 5–10 lần Sao Mộc.
Alexander Scholz từ Đại học St Andrews (Scotland) và đồng tác giả cho biết: "Nguồn gốc của chúng vẫn là câu hỏi mở: liệu chúng có phải những vật thể khối lượng nhỏ hình thành như sao, hay những hành tinh khổng lồ bị đẩy ra khỏi hệ mẹ?"
Vật thể này còn rất non trẻ, khoảng 1–2 triệu năm tuổi, và nó lớn lên bằng cách hút vật chất từ đĩa xung quanh — một quá trình gọi là bồi tụ.
Kỷ lục bồi tụ và vai trò của từ trường
Trong tháng 8 năm nay, hành tinh bỗng nhiên bắt đầu tiêu thụ vật chất nhanh gấp tám lần so với vài tháng trước, đạt 6 tỷ tấn mỗi giây — cường độ bồi tụ mạnh nhất từng ghi nhận cho một vật thể khối lượng hành tinh.
Khi so sánh ánh sáng phát ra trước và trong đợt "ăn uống" này, các nhà khoa học nhận thấy hoạt động từ trường đang đóng vai trò dẫn vật chất hướng vào hành tinh — hiện tượng từng chỉ thấy ở sao.
Hóa học trong đĩa cũng thay đổi: hơi nước xuất hiện trong đĩa khi bồi tụ, điều chưa từng ghi nhận với hành tinh mới hình thành.
Ray Jayawardhana từ Đại học Johns Hopkins cho biết: "Khám phá này cho thấy một số vật thể tương đương hành tinh khổng lồ hình thành giống sao, từ những đám mây khí và bụi co lại kèm theo đĩa vật chất, và trải qua các giai đoạn phát triển như sao non."
Mặc dù kỳ lạ, Cha 1107-7626 vẫn được dự đoán có đặc điểm tương tự các hành tinh khổng lồ khác vì kích thước tương đương.
Khác với sao, vật thể này "không đủ khối lượng để từng có phản ứng tổng hợp hạt nhân ở lõi", Scholz nói, và nó sẽ dần nguội đi khi già đi.
Amelia Bayo, đồng tác giả công trình đăng trên The Astrophysical Journal Letters, nhận xét: "Ý tưởng một vật thể hành tinh có thể hành xử như sao thật sự truyền cảm hứng.
Nó khiến chúng ta tự hỏi những thế giới ngoài kia, trong giai đoạn sơ sinh, có thể ra sao."
Các quan sát được thực hiện bởi Kính viễn vọng Rất Lớn của ESO tại Chile, kết hợp dữ liệu từ Kính viễn vọng Không gian James Webb.
